वसावी गावां स्वागत

वसावी लोक

 

वसावी भाषा इ वसावी भिल लोकाहां बोली भाषा हाय. इ भाषा गोगनारा लोक 1 कोटी से बी बाद हाय. वसावी लोक खास कीन महाराष्ट्र आन गुजराता राज्या सरहद्दी वेने जिलाहाम रेताहा. महाराष्ट्र राज्या नंदुरबार जिलाम आन गुजरात राज्या तापी आन व्यारा (भोरुच आन सुरत जिलाहाम थोड़ाक) इया जिलाहाम इ भाषा गोगतेहें, पेन तियाहां एरिया-एरियाम इ भाषा गोगनाराहाम थोड़ो थोड़ो फोरक पोड़ेहे. तेहेकीज महाराष्ट्र राज्या नंदुरबार जिल्हा मेने नवापुर तालुकाम रेनारा वसावी लोकाहां बोली भाषा खोलची वसावी इ हाय. 

वसावी गोगनारा आन आजी जे अलग-अलग बोली भाषाहाम गोगनारा लोक हाय तियाहान आगलों शिक्षण नांय मिल्यों (ते हिकला नांय आथा), इयाखातोर सोवताहा भाषाम आक्षर बी नाहां आन पुस्‍तक बी नाहां लेखला हाय. 

 

खेती

इया लोकाहां धंदो खास कीन खेती ओ हाय. आन बिहिरा खेताहाम मजरी जावनू, ठेकेदाराहां लेदलों काम केअनू आन कुकड़ें-बोकड़ें पालनू एहेडें खुब मेहेनती कामें कीन जीवन जीवतला, ओज इयाहां जीवना आधार हाय. ए लोक खाडीहीं आन वोलाहां जागे वोहत्या टाकीन रेताहा. आन वोहोराताम पांय केल्‍ला वोराहाल वाय पोड़ेहे, ताहां केल्‍ला वोराहाल खुब पोड़ेहे. आन ऊनालाम खाड्या आन वोलें उखाय जातेहे, ताहां माअहां आन जोनावाराहां खातोर पीनू पांयां ओड़चण आवेहे. तेबी बी थोड़ाक लोक वेयीहीं मेने पांयां की आन बोरींगा पांयां की खेती केअताहा. पेन जाहाका कीन लोक वोहोराता पांयां भोरुचे खेती केअताहा. आन खेताम जों अनाज पाकवुताहा तों हाल, तुव्या, दादर, जूवा, चोवल्या, मुग्यें, उड़दें, चाणा, डोडा, पादलों, बोअटी, नागली, बाजरो, कोदरा, हेंग्या, गोंव आन कोपास्यों इं हाय.

 

फाड़कें 

वसावी लोक रोंग-रुपा की जाहाका काला बी नांहा आन काकड़ा बी नाहां देखाता ते तपकिरी रोगा होच देखाताहा, इयाखातोर ते रुपा की हारा देखाताहा. आन आदम्याहां पोवनू फाड़कें कुरता, फाल्यों, टोपी, डोगली, फाराक आन सुट. आन बायीहीं पोवनू फाड़कें लुगडों, चोली (डोगली), साड़ी इं हाय.

 

वोराड़

Festival on the mountains

इया लोकाहां समाजाम वोराड़ केरां पेअला पोयराल पोयरीवालाहान देज दां पोड़ेहे. आन जर पोयराल पोयरीवालाहान देज नांय देवायो, ता तिया पोयराल पोयरी कोअ पाच वोरेहें लूग रीन काम केरां पोड़े. आन जर तिया पोयराल पोट्यों ता तो कायमचों तीहीं जोवाहां री जाहे. तेहेंकीज पोयरो आन पोयरी बेनी तियाहां सम्मती की नाही पोड़्यें, ता तियाहां वोराड़ लागावां खातोर पोयरावालें पोयरीवालाहां गांवाम जायन बेनी गांवाहां पंचा बोहीन वोराड़ा गोठ कीन, पोयरावाला पोयरीवालाहांन देज दीन वोराड़ वी गियों एहेंकी जाहीर की देताहा, इयाल चोगड़ों एहेंकी आखतेहें.

 

पोंगें

तेहेंकीज इया लोकाहां रेवनू पोंगें सादें आन कोवलावालें हाय, आन आमी लोक पाक्‍के पोंगें बी बांदताहा. 

 

 

 

विश्वास

जेहेंकी हिंदु लोकाहां तेहेतिस कोटी देवाहां वे विश्‍वास हाय. तेहेंकीज केल्‍ला बी माअहां नेता समाजा एक खास देव नेता वाद देवा रेताहां, भिल समाजा लोकाहां बी खास देव हाय. वाग देव ओ इया लोकहां मोडो आन खास देव हाय एहेंकी मानताहा. आन प्रकृतील बी पुंजताहा. ए लोक पूताल बी देव मानताहा पेन बादाहां से मोडो देव भगवान हाय आन तोज दुन्‍या बोनावनारो हाय एहेंकी बी मानताहा. आन इयाहान पूता आन डाकणाहां धाक खुब मोडो हाय, इयाखातोर ए भोगता मोदत लेताहा. काय बी संकट नेता दुख आलों, का ए भोगता इहीं पुड़ी देखावां जाताहा. आन जादु-मंतराहां मदती की केडांय काय केअयोहों तिय्या होद काडताहा. आन भोगताल तिय्या मजरी देताहा, ताहां तो कूमी-कूमीन तिया खानारा (मंतरें मारनारा) बद्दल आखेहे, पेन इया की जें माअहीं गूनालें नाहां रेतें तियाहान बी तारास वेठां पोड़े, आन इं डाकणों हाय आखीन लोक तिय्या आरी कायज सबंद नाहां थोवता. तेहेंकिज जर एगदों बिमार पोड़्यों ता पूतांय नेता डाकणाहांय इयाल खाय लेदो एहेंकी ए मानताहां. आन पूता ताबा मेने सुटां खातोर कुकड़ें नेता बोकड़ें (पाड़ताहा) वोंद देतला. इया की तियाहान सामाधान मिलेहे एहेंकी तियाहां विश्‍वास हाय. ओतोहोंज नांय पेन होरा वेसन बी इया लोकाहाम खुबूज वेरां मिले.

वेरां जाय ता खुब वोराहां आगलों इंग्रज सारकारा टेमा मेनेंज देवांय इया आदिवासी भिल लोकाहाम तिय्या भक्‍ताहां द्वारे तारणा काम चालु केअयों. 1880 सालाम लूग इया लोकाहां वे केडाज ध्यान नांय आथों. पेन एक इग्रज आधिकार्‍या थेयी ध्यान इया लोकाहां वे गियों. तियोल इया लोकाहां परिस्‍तिती वीन दोया की आली. आन तियोय एहेंकी विचार केअयो का इयाहान ख्रिस्‍त मिल्यो ता इयाहां परिस्‍तिती हुदरी जाय, आन ए हारा ख्रिस्‍ती बोनीन जीवन जीवी. तियोंय 15000 रुप्या हेंगलाव्या आन भिल मिशन चालु केरां खातोर ते पोयसा दान की देदा. इया लोकाहाम काम केरां खातोर एक मिशनरी आलो. आन तियांय खुब मेहेनत केअयी पेन तियाल कायज फल नांय मिल्यों. आठ वोरेहें वी गियें ताहां एका माअहांय विश्‍वास कीन बात्‍पतिस्मों लेदों. फाचें 1900 सालाम चौदा जां आला आन तियाज टेमाम काल बी पोड़्यो आन देवा काम बी वादतों जां लाग्यों. आन 1901-1903 सालाहाम 158 लोकाहांय विश्‍वास कीन बाप्‍तिस्मों लेदों. एहेंकी अलग अलग मिशनर्‍याहांय आवीन हारी बातमी प्रचार केअयो, आन विश्‍वासी लोक वादताज गिया. आन तिय्या आरी आरी तियाहांय जिया लोकाहान काल पोड़लो तीयाल खावनू नांय मिले तियाहान मांडो खावाव्यो, आन जियाहां खेती नांय आथी तियाहान खेतें देदें आन जियाहां रेवनू पोंगें नांय आथें तियाहान पोंगें बोनावी देदें, दावाखाने आन शाळा बी चालु केअया बिमार्‍याहान दावो-गोल्या दीन तियाहां सेवा केअयी आन शाळायीहीं द्वारे शिक्षणा शेत्राम काम केअयों. 

इयो रिती की ते हारी बातमी आरी सामाजिक कामें कीन इया लोकाहां जीवन हुदरावां खातोर वाट देखावता गिया. चाड़ी-जंगला पागठी वाटीहीं की चाली चालीन आन गाडाहाम बोहीन गावां गांवाहाम जायन दुख आन तारास वेठीन लोकाहान हारी बातमी आखता फिर्‍या. एहेंकी देवांय मिशनर्‍याहां द्वारे  नंदुरबार जिलाम आन आही-पाही ने बादा भागाहाम तिय्या कामा सुरवात केअयी. आन तों काम आज लूग अलग अलग देवा सेवकाहां द्वारे पोची रीयोहों. आज गांवा गांवाहाम जे लोक जीवन देनारा जीवता देवाल नांय जांतला, आन पूता ताबा मेने सोड़वुनाराल, आन पापाहां माफी देनाराल नांय ओखुतला आन जियाहां इहीं लूग हारी बातमी तिया टेमाम नाहां पोची ती आज देवा सेकवका द्वारे अलग अलग संस्‍थाहां माध्यमा की तिया लोकाहां इहीं लूग पोची रीयीही. इंग्रज सारकारा टेमा मेने ता आज लूग देवांय इया लोकाहाम खुब नोवाय लागे एहेंडें कामें केअयें आन ओतोहोंज नांय पेन इया एरिया मेने लोकाहां जीवनाम शिक्षणीक आन सामाजिक जीवनाम बी खुब मोडो बोदलाव वेरां मिलेहे...!  

वाटनू